Wiele osób słowo „osteochondroza” kojarzy się ze starością. Istnieje opinia, że jest to choroba dziadków, w której „pęcznieje dolna część pleców” i „bóle pleców”. Jednak w tym błędnym przekonaniu jest tylko ziarno prawdy: rzeczywiście jest to osteochondroza zwyrodnieniowy (czyli spowodowane lokalnymi zaburzeniami metabolicznymi) zmiany w kręgosłupie, które nieuchronnie pojawiają się u wszystkich osób starszych. Jednak obecnie osteochondroza występuje u 9 na 10 osób w wieku powyżej 45 lat, a pierwsze objawy choroby mogą pojawić się już w 25 roku życia.
Ta choroba jest nawet nazywana „choroba cywilizacyjna”, ponieważ główną przyczyną osteochondrozy jest niewłaściwa „eksploatacja” kręgosłupa. Faktem jest, że współczesny człowiek naraża go na nadmierny stres i to paradoksalnie nie wtedy, gdy biega czy podnosi ciężary, ale gdy godzinami siedzi, nie wstając z krzesła. To obciążenie nazywa się statyczny i jest bardzo przebiegła. Ponieważ człowiek myśli, że odpoczywa, kiedy siedzi. Ale tak naprawdę kręgosłup w pozycji siedzącej pracuje ze zwiększonym obciążeniem.
Jak zbudowany jest kręgosłup?
Aby zrozumieć, czym jest osteochondroza, musisz zrozumieć, czym jest ludzki kręgosłup. Wszyscy wiemy, że kręgosłup składa się z kręgów, połączonych ze sobą sekwencyjnie za pomocą krążków międzykręgowych. W sumie osoba ma zwykle 33-34 kręgi: 7 z nich tworzy odcinek szyjny, 12 - odcinek piersiowy, 5 (lub 6 u niewielkiego odsetka osób) - obszar lędźwiowy, kolejne 5 kręgów zrośniętych ze sobą tworzy kość krzyżową i wreszcie obszar kości ogonowej składa się z kolejnych pięciu (lub czterech - w zależności od indywidualnych cech) kręgów. Kręgi to tak naprawdę kości i są nieruchome, jednak aby mogły się swobodnie poruszać, zapewniając mobilność całemu naszemu ciału, a także aby nie zapadały się pod wpływem wstrząsów i tarcia, pomiędzy każdym kręgiem znajduje się warstwa galaretowatej substancji (tzw.jądro miażdżyste), otoczone trwałymi wielowarstwowymi płytami (pierścień włóknisty). Wszystko razem się nazywa krążek międzykręgowy. Ponadto struktura kręgosłupa zawiera liczne więzadła, naczynia i nerwy. To bardzo złożony narząd, który w dużej mierze determinuje funkcjonowanie niemal wszystkich układów organizmu, gdyż chroni rdzeń kręgowy i wpływa na jego funkcjonowanie.
Kręgi i krążki międzykręgowe podlegają ciągłej odnowie przez całe życie człowieka. Jest to możliwe dzięki temu, że są dobrze ukrwione i zawsze zaopatrzone w dobre odżywianie. Jeśli jednak z jakiegoś powodu kręgosłup zacznie otrzymywać niewystarczające odżywianie, jądro miażdżyste traci swoje właściwości, krążek międzykręgowy staje się płaski i mniej elastyczny, w pierścieniu włóknistym pojawiają się pęknięcia, a same kręgi zaczynają przesuwać się w różnych kierunkach i zbliżać się do siebie. Wszystko to prowadzi do szeregu niebezpiecznych odchyleń – przede wszystkim dozapalenie zarówno samego kręgosłupa, jak i otaczających go tkanek, a także ucisk rdzenia kręgowego i nerwów rdzeniowych.
Co ciekawe, takie pojęcie jak „osteochondroza kręgosłupa” istnieje głównie w przestrzeni poradzieckiej. W literaturze zagranicznej zmiany zachodzące w kręgosłupie nazywane są „przepukliny”, „bóle mięśniowo-powięziowe”, „uszkodzenie dysku”, „dorsopatia”. Jeśli więc kiedykolwiek słyszałeś o sobie coś podobnego, oznacza to, że cierpisz na osteochondrozę kręgosłupa. Jeśli chodzi o przepuklina międzykręgowa, wówczas uważa się, że jest to jeden z etapów osteochondrozy.
Choroba nie ma ostrego przebiegu i rozwija się stopniowo: najpierw krążek międzykręgowy zwęża się, ulega zmianom zwyrodnieniowym, następnie pojawia się występ – jądro miażdżyste sprawia wrażenie wyciśniętego i miesza się z pierścieniem włóknistym, ale go nie rozrywa. Mówią o tym, kiedy następuje pęknięcie pierścienia włóknistego przepuklina międzykręgowa. W ostatnim, najcięższym stadium osteochondrozy, krążki międzykręgowe całkowicie się zużywają, kręgi zaczynają ocierać się o siebie, a także zapadać, pojawiają się na nich patologiczne narośla kostne i osteofity. W ostatnim etapie kręgosłup wydaje się „skamieniały”, to znaczy traci swoją ruchliwość, co może prowadzić do niepełnosprawności.
Przyczyny chorób kręgosłupa
Z jakiego powodu mają miejsce wszystkie powyższe? zmiany zwyrodnieniowe? Jak już wspomniano, głównym powodem jest nieprawidłowe obciążenie kręgosłupa: na przykład, gdy dana osoba musi dużo siedzieć w niewygodnych pozycjach, „zgarbiona”, okolice szyjne i piersiowe doświadczają napięcia i nie otrzymują niezbędnego pożywienia. Ponadto Osteochondroza może rozwinąć się z powodu złej postawy. Jednakże, uprawianie sportów, zwłaszcza siłowych, z naruszeniem techniki wykonywania ćwiczeń, może również prowadzić do zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa.
Innym częstym powodem jest jakikolwiek urazy pleców. Na rozwój osteochondrozy może również wpływać dziedziczne predyspozycje genetyczne, zaburzenia hormonalne, nadwaga, zła dieta, niewystarczające spożycie wody i w efekcie odwodnienie, palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu.
Kobiety często spotykają się z pierwszymi objawami osteochondrozy już w czasie ciąży, wówczas gdy młode matki muszą karmić dziecko w niewygodnych pozycjach i często nosić je na rękach, stan kręgosłupa zauważalnie się pogarsza.
Objawy osteochondrozy
Objawy osteochondrozy są zróżnicowane i zależą od tego, w której części ciała wystąpiło zaburzenie. Głównym objawem tej patologii jest ból, ale do tej pory pęknięcie pierścienia włóknistego jest słabo wyrażony, może być nudny, uciążliwy, a pacjenci mogą nawet nie zwracać na to uwagi. Częściej ból nasila się rano lub po wysiłku fizycznym, promieniując do ramion, nóg, szyi, żeber i klatki piersiowej (w tym przypadku osteochondrozę można łatwo pomylić z chorobą niedokrwienną serca).
Ponadto mogą pojawić się na kończynach drętwienie i mrowienie.
Na osteochondrozę w okolicy szyjnej możliwe są bóle głowy, czasem bardzo silne, zawroty głowy, nudności i gwizdanie w uszach. Rozwój przepukliny, który prowadzi do ucisku zakończeń nerwowych, może prowadzić do zakłócenia funkcjonowania narządów wewnętrznych związanych z dotkniętym nerwem. Na przykład przy przepuklinie w okolicy lędźwiowej mogą pojawić się problemy z oddawaniem moczu, potencja może zniknąć, w okolicy klatki piersiowej - niestrawność, w okolicy szyjnej - problemy z dopływem krwi do mózgu.
Rozpoznanie osteochondrozy
Tylko lekarz może odróżnić osteochondrozę od innych chorób narządów wewnętrznych i określić źródło bólu. Obecnie rezonans magnetyczny uważany jest za najbardziej wiarygodną metodę diagnozowania chorób kręgosłupa.
Rentgen jest również niezawodną, ale mniej informacyjną metodą badań. Na zdjęciu rentgenowskim widać zmiany w krążkach międzykręgowych, ale nie można np. zobaczyć przepuklin i ocenić stanu rdzenia kręgowego i stopnia jego ucisku przez przemieszczone kręgi. Ponadto badanie MRI pozwala odróżnić osteochondrozę od innych groźnych chorób, do których zaliczają się nowotwory złośliwe i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.
Czy można wyleczyć osteochondrozę?
Niestety osteochondrozy nie można wyleczyć, ale stan pacjenta można złagodzić i zatrzymać dalsze niszczenie krążka międzykręgowegojednak jest to konieczne całkowicie zmień swój styl życia - zajmij się fizjoterapią, pływaniem, regularnie bierz udział w kursach masażu lub terapii manualnej, zacznij się prawidłowo odżywiać i porzuć złe nawyki. Sport, masaż, prawidłowe odżywianie i odchudzanie mogą mieć znacznie większy i długotrwały efekt terapeutyczny niż leki.
Lekarze wciąż spierają się o skuteczność chondroprotektorów - leków przywracających tkankę chrzęstną i rzekomo wzmacniających pierścień włóknisty; ich skuteczność nie została jednak dostatecznie udowodniona, ponieważ z pewnością nie wyrządzają szkody, można je stosować w leczeniu osteochondrozy.
W przypadku silnego bólu lekarz może przepisać niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), leki zwiotczające mięśnie (leki rozluźniające mięśnie) i leki przeciwbólowe.
Stosowany w leczeniu osteochondrozy i witaminy, ponieważ ich brak powoduje dalsze niszczenie krążka międzykręgowego: Witaminy z grupy Bna przykład pomagają poprawić metabolizm białek między tkankami, a ponieważ białko jest głównym materiałem budulcowym w organizmie, normalizacja metabolizmu białek przyczynia się do odbudowy tkanki nerwowej i chrzęstnej. Witamina A poprawia krążenie krwi. Należy jednak zachować ostrożność przy przyjmowaniu witamin, jak każdego innego leku, gdyż mogą one powodować poważne skutki uboczne, dlatego należy je zażywać wyłącznie po konsultacji z lekarzem i pod jego nadzorem.
Możliwe jest również chirurgiczne leczenie osteochondrozy, ale z reguły stosuje się je, kiedy znaczne zwężenie kanału kręgowego i nadmierny ucisk nerwów i rdzenia kręgowego przez powstałe przepukliny. W tym przypadku sytuacja okazuje się na tyle poważna, że pacjent np. nie może chodzić, jego narządy wewnętrzne zaczynają zawodzić lub istnieje ryzyko wystąpienia udaru mózgu. Najczęściej osteochondroza kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego prowadzi do tak poważnych konsekwencji; zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa piersiowego, nawet przy obecności przepuklin, prawie nigdy nie wymagają leczenia operacyjnego.
Dziś praktyka lekarska aktywnie wprowadza metody tzw. delikatnej chirurgii, kiedy lekarzom uda się zachować integralność struktury kręgowej poprzez usunięcie części jądra miażdżystego za pomocą endoskop. Urządzenie wprowadza się do kręgosłupa poprzez niewielkie nacięcia w skórze, co pozwala uniknąć dużej utraty krwi. Ponieważ podczas operacji nie usuwa się całego dysku pacjenta, biomechanika kręgosłupa na ogół nie zostaje naruszona, co skraca okres rekonwalescencji. Często już następnego dnia po zabiegu pacjenci stają na nogi. Jednak tak jak poprzednio, każda operacja kręgosłupa obarczona jest powikłaniami i kolejnymi nawrotami choroby, dlatego doświadczeni specjaliści będą starali się opóźniać leczenie chirurgiczne do ostatniej chwili. I tutaj wszystko zależy od samych pacjentów: jeśli będą przestrzegać wszystkich zaleceń lekarzy i dbać o swoje zdrowie, to nawet jeśli mają przepukliny, nie będą w stanie obejść się bez operacji.